De herkomst van de mandala

Het woord ‘mandala’ is Sanskriet voor ‘cirkel’ en wordt in Tibet gebruikt voor afbeeldingen die letterlijk of figuurlijk de kosmos uitbeelden. 
Van oorsprong werden deze afbeeldingen door hindoes en later door boeddhisten gebruikt om bij te mediteren. Tibetaanse monniken werken nog steeds met vastgestelde patronen en symbolen waar niet van afgeweken mag worden.
Een indrukwekkende mandalavorm is de zandmandala. Deze wordt altijd met een specifiek religieus doel gemaakt. Traditioneel zijn monniken hier gezamenlijk dagenlang aan bezig. De activiteit wordt bij hen omgeven door allerlei rituelen, waaronder de teruggave van de mandala aan de natuur door na voltooiing het gekleurde zand in stromend water weg te laten spoelen.  

Een Tibetaanse monnik werkt aan een zandmandala in Oud-Beijerland. <foto d.d. mei 2013 van de website van POST-21>

De mandala in Europa

De mandala is voornamelijk door C.G. Jung in het westen terecht gekomen. Hij gebruikte de mandala als aanvulling op de therapie-sessies die hij hield. Patiënten konden door het mandala tekenen tot rust komen en houvast vinden nadat hun vastgeroeste schadelijke overtuigingen tijdens de therapie onderuit gehaald waren. Dit huiswerk werd daarna zelf ook gespreksstof. Want welke levenshouding ligt er ten grondslag aan dat nette of slordige werken, het gebruik van stralende of bedekte kleuren, etc.?

De mandala in Nederland

In Nederland gebruiken we de mandala nauwelijks om religieuze redenen. Het therapeutische aspect komt slechts sporadisch terug en dan wel in het alternatieve circuit.
In Nederland is de mandala veel bekender als neutrale vorm van beeldende kunst en als aangename hobby. Het woord mandala gebruiken we hier dan ook voor elke tekening met een ronde vorm.

Mandala tekenen als hobby

De mandala als kunstvorm wint in Nederland al decennialang gestaag aan populariteit. De symmetrische en zich herhalende vormen erin brengen de maker en de kijker tot rust. En rust is precies wat veel mensen in deze hectische tijden zoeken.

Het mandala tekenen en kleuren is daarbij een toegankelijke activiteit. Er is niet meer voor nodig dan een potlood en wat papier.

De patronen kunnen zo eenvoudig of ingewikkeld gemaakt worden als men zelf wil. Beginners krijgen al snel een mooi resultaat, terwijl zelfs vergevorderden er telkens weer een nieuwe uitdaging in vinden.

Dit alles maakt dat het mandala tekenen tegenwoordig vaker wordt beoefend en daardoor bij het grote publiek steeds bekender wordt.